Có nhiều học thuyết về nguồn gốc loài người nhưng bài viết này chỉ đề cập đến những học thuyết có khả năng “thay thế” cho thuyết Tiến hóa mà thôi. Việc phản bác thuyết Tiến hóa thì cũng tương tự như việc ví Mặt trời là một củ khoai lửa khổng lồ và Trái Đất đang quay xung quanh nó vậy. Điều đó thật vô lý làm sao. Có thể hiểu đơn giản như vầy, sinh học tiến hóa là nền tảng của khoa học vì nó lý giải được mọi thứ. Giống như quá trình nghiên cứu một phương thuốc chữa bệnh vậy, các dược sĩ không chỉ đơn giản là trộn các chất vào nhau một cách ngẫu nhiên và cầu mong chúng sẽ có hiệu quả đâu. Họ cần phải hiểu được các phản ứng của cơ thể trong những tình trạng nhất định, và thuyết Tiến hóa cung cấp cho họ những lý giải hoàn hảo về các phản ứng đó. Thật đáng buồn là nhiều người trên thế giới lại nghi ngờ học thuyết này. Có lẽ do con người chúng ta là những sinh vật bướng bỉnh luôn tin vào những thứ mà mình muốn tin, mặc kệ cho các bằng chứng có hiện diện rõ ràng đến thế nào. Họ sẽ nói “Ôi, đó cũng chỉ là lý thuyết mà thôi, chỉ là do các nhà khoa học suy diễn ra”. Nhưng điều này là hoàn toàn sai nếu hiểu cho đúng nghĩa của từ “học thuyết khoa học”. Bạn có thể tìm hiểu thêm về định nghĩa này sau nếu muốn. Còn bây giờ, hãy xem thử 6 học thuyết nào có khả năng thay thế được thuyết Tiến hóa nhé.
1. Thuyết Sáng tạo theo Kinh Thánh
Thuyết Sáng tạo theo Kinh Thánh được dựa trên quyển Kinh Cựu Ước “Sáng thế kỷ” và những người đồng tình với học thuyết này cho rằng mọi thứ viết trong đó đều là sự thật: một thực thể thiêng liêng đã tạo ra vũ trụ trong sáu ngày, ánh sáng xuất hiện vào Ngày thứ nhất, bầu khí quyển vào Ngày thứ hai, mặt đất và cây cối vào Ngày thứ ba, mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao vào Ngày thứ tư, các loài chim và các động vật biển vào Ngày thứ năm, cuối cùng là các động vật trên cạn và con người được tạo nên vào Ngày thứ sáu. Những người theo thuyết này tin rằng Trái Đất chỉ mới được 6000 năm tuổi mà thôi.
Vấn đề ở học thuyết này: Kinh Thánh là bộ sách tín ngưỡng có từ thời cổ xưa và không hề mang tính khoa học. Nó được viết vào lúc con người chẳng biết tí gì về khoa học, vì thế nên quyển Kinh “Sáng thế kỷ” đã cố gắng đưa ra các câu trả lời lý giải cho những thứ mà con người lúc bấy giờ không thể nào giải thích được. Thế nên, Trái Đất được mô tả như một cái đĩa phẳng và nằm ở trung tâm của vũ trụ trong khi khoa học đã khám phá ra sự thật là không phải như vậy từ cách đây vài thế kỷ. Bằng chứng khoa học rõ ràng như thế nhưng vẫn có những người cứng đầu không tin. Thật không thể hiểu nổi.
2. Thuyết Nhà phi hành gia cổ đại
Học thuyết này thật ra rất có tính hài hước. Nó cho rằng từ hàng triệu năm trước, người ngoài hành tinh đã đổ bộ lên Trái Đất bằng những con tàu vũ trụ. Họ gieo mầm sống để tạo ra loài người, hướng dẫn đường đi nước bước rồi sau đó ra đi và để lại chúng ta tự quyết định số phận của chính mình. “Bằng chứng” ở đây chính là những kim tự tháp, là hệ thống lịch cổ của người Maya cũng như là những hình vẽ giống hệt các con tàu vũ trụ trên những bức họa từ thời trung cổ.
Vấn đề ở học thuyết này: Xin lỗi vì làm bạn mất vui nhưng tất cả những truyền thuyết về các nhà du hành vũ trụ này đã được khoa học giải mã một cách kỹ càng rồi. Và cho dù nhà nghiên cứu UFO Giorgio Tsoukalos có cố gắng thuyết phục bạn như thế nào đi nữa thì chúng cũng không có thật đâu nhé.
3. Thuyết Thiết kế thông minh
Khi lướt những ngón tay trên chiếc iPhone của mình, bạn hẳn đã từng tự nhủ rằng các kỹ sư và các nhà thiết kế của Apple phải bỏ biết bao nhiêu công sức để tạo ra nó đúng không? Chứ làm gì tự nhiên mà có? Giống như vậy, những người đề xướng học thuyết Thiết kế thông minh cũng dùng những lý lẽ như thế. Sự sống quá phức tạp nên không thể nào được hình thành một cách tình cờ được, chính vì thế phải có một người nào đó đã tạo ra nó. Học thuyết này không nói thẳng ra rằng người đó chính là Chúa. Và bang Louisiana của Mỹ đã cố gắng đưa học thuyết này vào trong chương trình học tại các trường công lập cũng vì lý do này. Nhưng chắc chắn là họ có ý đồ rồi, vì rõ ràng nó luôn cố tình ám chỉ người tạo nên sự sống không ai khác mà chính là Chúa.
Vấn đề ở học thuyết này: Đúng là khoa học không thể nào chứng minh học thuyết này là sai, nhưng điều đó là do khoa học chỉ tập trung vào những thứ có thể kiểm chứng được mà thôi. Không thể chứng minh học thuyết này sai thì không có nghĩa là nó phải đúng. Cho dù các cuộc tranh luận về sự tồn tại của thực thể thiêng liêng này có thuyết phục đến thế nào đi nữa thì nó vẫn không mang tính khoa học một chút nào cả.
4. Thuyết Khoa học Cơ Đốc
Các tín đồ của thuyết Khoa học Cơ Đốc tin rằng không có gì tồn tại ngoài những linh hồn. Những thứ còn lại – các chú thỏ lông xù, chiếc Lamborghini mà bạn đang lên kế hoạch mua khi bạn trúng xổ số, và thậm chí là món bánh mì McRibs – chỉ toàn là ảo giác mà thôi. “Mọi thứ” của học thuyết này bao gồm cả Trái Đất, cả các hóa thạch được con người phát hiện và tất cả những bằng chứng khác của thuyết Tiến hóa. Vâng, tất cả những thứ đó cũng chỉ là ảo giác mà thôi. Vì thế nó nhanh chóng khơi mào các cuộc tranh luận giữa hai học thuyết.
Vấn đề ở học thuyết này: Đây cũng chỉ là các lập luận mang tính lý thuyết chứ không phải khoa học thật sự. Điều này cũng giống như nói rằng vũ trụ chứa đầy những quả chuối vô hình mà chúng ta không thể nhìn thấy được bởi vì chúng… vô hình.
5. Thuyết Cộng hưởng hình thái
Khái niệm này được xây dựng bởi Rupert Sheldrake, một cựu giáo sư hóa sinh đại học Cambridge, người tin rằng tất cả mọi thứ từ các loài sinh vật đến các ngôi sao trên bầu trời đều có một ký ức tập thể được định hình liên tục bởi các sự kiện và hành vi của chúng. Trải qua thời gian, chúng tiến hóa từ những ký ức đó, và mọi thứ trong tự nhiên vốn được xem là đúng – thậm chí cả quy luật trọng lực – cũng bị thay thế bởi những thứ mới.
Vấn đề ở học thuyết này: Sheldrake chỉ chứng minh được rằng ngay cả các giáo sư đại học Cambridge cũng có thể lầm đường lạc lối đến như vậy. Thật tình thì chẳng có tí khoa học nào trong học thuyết này cả, nó giống y như những thứ siêu nhiên trong bộ phim Chiến tranh giữa các vì sao vậy. Thuyết Cộng hưởng hình thái này chỉ đang huyễn hoặc những kẻ cả tin dưới danh nghĩa một học thuyết khoa học mà thôi.
6. Thuyết Tiến hóa hữu thần
Giáo hội Công giáo dường như vẫn là một thế lực mạnh mẽ đứng phía sau các thời đại theo nhiều cách khác nhau, nhưng họ vẫn phải công nhận những bằng chứng ủng hộ cho thuyết Tiến hóa vì nó quá hiển nhiên và không thể nào bác bỏ được. Vậy họ giải quyết ra sao để giữ vững được sự ảnh hưởng của mình? Họ giải quyết bằng thuyết Tiến hóa hữu thần, là một học thuyết tổng hợp từ học thuyết Tiến hóa của Darwin và học thuyết của… Chúa. Thuyết Tiến hóa được họ thừa nhận, nhưng Chúa vẫn luôn đứng đằng sau chỉ đạo cho toàn bộ quá trình tiến hóa ấy.
Vấn đề ở học thuyết này: Vâng, thật sự là học thuyết này rất khôn khéo. Họ hiểu được việc tranh luận khoa học với tôn giáo chỉ là việc làm vô ích mà thôi. Vì thế họ phát biểu như sau: “Khoa học là khoa học, nhưng chúng tôi tin rằng nó được tạo ra bởi Chúa.”
