Tháng 8/2020 tới, các bạn học sinh THPT sẽ chính thức tốt nghiệp để bắt đầu một hành trình mới trong cuộc đời của mình: lựa chọn trường đại học, cao đẳng, trường nghề và lựa chọn ngành nghề để theo đuổi. Vậy, các bạn nên chọn trường nào, ngành nghề gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Có hai xu hướng chính trong việc lựa chọn trường học và ngành học cho các bạn học sinh đã tốt nghiệp THPT. Mỗi xu hướng có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Quyết định đi theo xu hướng nào tùy thuộc vào việc cân nhắc lợi ích và hạn chế của từng xu hướng của bạn.
Chọn trường “hot”, ngành “hot”
Đa
số các bạn học sinh và phụ huynh có xu hướng lựa chọn
trường “hot”, ngành “hot” bởi quan niệm rằng tốt
nghiệp các trường này và ngành này sẽ có nhiều cơ hội
việc làm và thu nhập tốt trong tương lai. Điều này hoàn
toàn dễ hiểu bởi mỗi người luôn có xu hướng lựa
chọn để tối ưu hóa lợi ích của mình. Vậy ngành
“hot” hiện nay ở Việt Nam là những ngành nào? Đó là
các ngành Y-Dược, ngành Công nghệ-thông tin, ngành Thiết
kế đồ họa, ngành Hành chính thư ký, ngành Nhân sự, Kế
Toán, Marketing, ngành Xây dựng, ngành Công nghệ thực
phẩm, ngành Kiến trúc sư, và Nghề đầu bếp. Nhu cầu
nhân sự của các ngành này lớn, hứa hẹn nhiều cơ hội
việc làm cho sinh viên sau tốt nghiệp. Hơn nữa, những
ngành này có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, do vậy,
cơ hội nghề nghiệp khá ổn định và lâu dài. Trường
“hot” là những trường “top đầu” ở Việt Nam như
Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Ngoại thương,
Học viện Tài chính, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại
học Quốc Gia, Đại học Bách Khoa, Đại học Công nghệ,
v.v.
Tuy
nhiên, việc lựa chọn dựa trên trường “hot”, ngành
“hot” cũng có nhiều hạn chế. Bạn có thể không đam
mê những ngành trong danh sách ngành “hot”. Do vậy, dù
bạn có thể đủ điều kiện đầu vào, bạn cũng khó có
thể thành công như bạn mong muốn bởi sự thành công phụ
thuộc vào lòng đam mê của bạn. Trên con đường dài
nghề nghiệp mà bạn gắn bó, sẽ có lúc bạn gặp khó
khăn, sự đam mê sẽ giúp bạn vượt qua khó khăn. Ngươc
lại, nếu bạn không đam mê nghề, bạn có thể sẽ đầu
hàng trước những khó khăn hoặc không/ít tìm thấy niềm
vui trong công việc. Khi toàn xã hội lựa chọn ngành
“hot”, mức độ cạnh tranh sẽ rất cao và sẽ đến
lúc nguồn cung nhân sự lớn hơn nhu cầu. Vì vậy, sau khi
tốt nghiệp, bạn có thể không dễ dàng tìm kiếm được
công việc như mong muốn do mức độ cạnh tranh gay gắt
của ngành. Lựa chọn trường “hot” có thể không phù
hợp với tính cách và những đặc điểm cá nhân của
bạn, khiến bạn khó có thể hòa đồng với môi trường
chung. Thậm chí, bạn có thể sẽ không thành công ở đầu
vào khi trong năm 2020, nhiều trường đại học sẽ giảm
mạnh xét tuyển dựa trên kết quả tốt nghiệp THPT và
tăng thi tuyển theo quy định riêng của Trường. Do vậy,
mức độ cạnh tranh của trường “hot” sẽ càng tăng
lên do việc tuyển sinh chặt chẽ hơn.
Chọn ngành theo đam mê
Bên
cạnh việc chọn ngành theo xu thế xã hội, việc chọn
ngành theo đam mê và sở thích cũng là một xu hướng của
các bạn học sinh tốt nghiệp THPT. Lựa chọn ngành theo
xu hướng này có thể giúp bạn theo đuổi đam mê với
nghề. Niềm đam mê sẽ trở thành động lực giúp bạn
học tập tốt và thành công trong tương lai trong lĩnh vực
của bạn. Niềm đam mê cũng sẽ giúp bạn vượt qua khó
khăn trên con đường nghề nghiệp và giúp bạn tìm thấy
hướng đi riêng cho mình.
Tuy
nhiên, khi chọn ngành theo đam mê, lĩnh vực của bạn có
thể không phải là lĩnh vực “hot” trong xã hội. Do đó,
cơ hội nghề nghiệp và mức thu nhập có thể không cao
như nhiều ngành nghề “hot” khác. Chắng hạn, bạn
thích làm công việc lưu trữ và bạn đang kí học ngành
văn thư lưu trữ. Ngành này không phải là ngành “hot”
và bạn có thể sẽ khó khăn khi tìm kiếm cơ hội nghề
nghiệp sau tốt nghiệp nếu sức học của bạn không thực
sự tốt và bạn thiếu các kĩ năng mềm bổ sung. Do vậy,
nếu đam mê của bạn gắn với những nghề nghiệp như
vậy, bạn cần trau dồi kiến thức, rèn luyện các kĩ
năng mềm, đặc biệt là các kĩ năng có thể sử dụng
trong nhiều nghề nghiệp như thuyết tình, làm việc nhóm,
giải quyết vấn đề, nghiên cứu, phân tích, tiếng Anh,
tin học để có thể có cơ hội nghề nghiệp tốt trong
tương lai. Bạn hãy luôn tìm kiếm cơ hội, ngay từ khi
còn ngồi trên ghế giảng đường để có thể có cơ hội
nghề nghiệp tốt sau khi tốt nghiệp. Chẳng hạn, bạn có
thể xây dựng hồ sơ nghề nghiệp của mình trên mạng
xã hội (LinkedIn), kết nối với nhiều người, v.v. Ngược
lại, nếu đam mê của bạn gắn liền với những nghề
“hot”, thì điều đó thật tuyệt vời bởi bạn đã
kết hợp được lợi thế của cả hai xu thế!
Không rõ nên chọn trường gì, ngành gì
Nếu
bạn không có đam mê gì đặc biệt, không rõ thế mạnh
của mình, và biết năng lực của mình không thể vào
trường “hot”, ngành “hot”, vậy bạn cần làm gì?
Trong trường hợp này, bạn nên cởi mở trò chuyện với cha mẹ, thầy cô giáo, bạn bè để có lời khuyên từ họ. Họ có thể nói cho bạn biết họ đánh giá như thế nào về bạn, họ nhìn thấy điểm mạnh gì ở bạn. Bạn cũng có thể làm các trắc nghiệm tính cách (trên mạng hoặc ở các trung tâm tư vấn nghề nghiệp) để hiểu hơn về mình. Trên cơ sở đó, bạn có thể cân nhắc chọn nghề phù hợp với điểm mạnh của mình. Điều quan trọng là, nếu đã đỗ vào trường Đại học, cao đẳng, hay trường nghề phù hợp với điểm mạnh của mình, bạn nên cố gắng học tập tốt, trau dồi các kĩ năng, bởi khi bạn nỗ lực học tập, bạn sẽ yêu nghề của mình hơn. Điểm mạnh và niềm đam mê được nuôi dưỡng trong quá trình học tập sẽ giúp bạn vững vàng đi trên con đường của mình sau này.
