Khi đọc các thông số kỹ thuật của ô tô, xe máy hay các loại máy móc, bạn có thể gặp các thuật ngữ như mã lực, watts (W), kilowatts (kW), CC. Vậy những thuật ngữ này khác nhau như thế nào?
Mã lực là gì?
Mã lực (Horsepower) là đơn vị đo công suất của các thiết bị, máy móc được James Watt nêu ra vào năm 1782. Tại thời điểm đó, James Watt đo sức kéo thùng chứa nước của một con ngựa trong thời gian một giây ở tốc độ di chuyển thông thường để tính toán mã lực. Kết quả là, con ngựa có thể kéo 550 pounds (tương đương 250kg) lên chiều cao 1-foot (0.3m) trong thời gian 1 giây. Vì vậy, đơn vị đo này được định nghĩa là công cần thiết để một vật có trọng lượng 75kg được nâng lên 1 mét trong thời gian 1 giây và được gọi là mã lực cơ học. Sau này, mã lực còn được phân loại thành nhiều loại khác nhau như mã lực mét, mã lực phanh (đơn vị đo công suất động cơ tại trục khuỷu hoặc bánh đà nhằm loại trừ việc mất công suất do hoạt động của một số bộ phận khác của động cơ như hộp số, hệ truyền động), mã lực điện (mã lực dùng cho các loại máy điện), mã lực nồi hơi (đo lường khả năng cung cấp hơi của các động cơ sử dụng hơi nước), mã lực thủy lực (đo lường mức công cần thiết để tạo ra tốc độ các dòng chảy thủy lực), mã lực thanh kéo (đo lường sức mạnh của đầu máy kéo), mã lực thuế (đo lường mã lực của xe cơ giới nhằm mục tiêu xác định thuế xe), v.v.
Cần lưu ý là mã lực và sức kéo của con ngựa là hai khái niệm khác nhau. Mã lực là công cần thiết để nâng một vật với trọng lượng 75kg lên chiều cao 1 mét trong thời gian 1 giây trong khi con ngựa có thể tạo ra 14,9 mã lực. Người trưởng thành có khả năng tạo ra 5 mã lực với điều kiện cố gắng hết sức.
Watts & Kilowatts là gì
Watts (W) là một đơn vị năng lượng điện. 1000W bằng 1 kilowatts (kW). Đơn vị này đo lường công suất cần thiết để một thiết bị điện bất kì hoạt động hay là mức tiêu thụ năng lượng 1000 joules trong thời gian 1 giây.
Từ định nghĩa mã lực của James Watt, để nâng 1 vật có trọng lượng 75kg lên chiều cao 1 mét trong vòng 1 giây thì năng lượng tiêu thụ là 745,7W hay 0,7457kW. Tuy nhiên, tại một số quốc gia khác, khi việc phân loại mã lực thay đổi, sự quy đổi từ mã lực ra W và kW sẽ thay đổi. Ví dụ, với việc sử dụng mã lực mét, ở Đức, 1 mã lực được quy đổi tương đương 735,5W hay 0,7355kW. Với mã lực nồi hơi, một mã lực được quy đổi tương đương 9.810W hay 9,81kW.
CC là gì?
CC là đơn vị đo công suất khối hay phân khối của thiết bị, máy móc, tính bằng cm3. Đơn vị đo này đo lường thể tích động cơ hay công suất bơm của một động cơ bất kì, bao gồm dung tích của toàn bộ xi lanh. Do đó, nó thể hiện độ lớn của động cơ. Dung tích xi lanh càng lớn thì động cơ càng khỏe. CC thường dùng để đo những vật thể ba chiều như chất khí hoặc chất lỏng.
Trong khi đó mã lực đo lường sức nâng một vật có trọng lượng 75kg lên 1 mét trong thời gian 1 giây và kW đo lường mức tiêu thụ năng lượng 1000 joules trong 1 giây. Do đó, CC và mã lực không có điểm tương đồng và chúng không thể quy đổi tương đương như mã lực và watts hay kilowatts.
